نیم قرن زندگی با صحنه تئاتر و تلویزیون
عادل فرنودی: تئاتر مازندران به دانش و آگاهی نیاز دارد، دانش در کنار تجربه میتواند به کیفیتبخشی این رشته هنری کمک زیادی کند
عادل فرنودی چهرهای آشنا برای مازندرانیهایی است که در دو دهه اخیر برنامههای سیمای مازندران را میدیدند. نزدیک به نیم قرن است که در وادی هنر حضور دارد و همین حضور مستمر و اثرگذارش سبب شد بسیاری از هنرمندان حوزههای مختلف و برخی مسئولان در مراسم تکریم او که 27 آذر برگزار شد حضور یابند و روزی به یاد ماندنی برای فرنودی رقم بخورد.
هنرمندی که نزدیک به نیم قرن از فعالیت هنری او در استان میگذرد و امروز درد و رنج بیماری بار مضاعفی است که بر دوشاش سنگینی میکند. عادل فرنودی چهره نام آشنای تئاتر و تلویزیون مازندران دستی بر شعر و سرودههای طنز نیز دارد. خیلیها او را با کلیپهای طنزی که در دهه 70 و 80 از سیمای مازندران با خوانندگی و اجرای خودش پخش میشد میشناسند.
این هنرمند قائمشهری که دانشآموخته مدیریت امور اداری و مالی است، از بازنشستگان فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش مازندران بوده و سالها خدمت صادقانه در عرصه تعلیم و تربیت دانشآموزان را نیز در کارنامه درخشان خود دارد.
مشکلات مالی مهمترین مانع پیشرفت تئاتر مازندران
فرنودی مدیریت تولید برنامه «مازرونی شو» در سیمای مازندران را هم بر عهده داشت که به علت بیماری قادر به ادامه آن نشد. وی که در سرودن اشعار فارسی، بومی و نوشتن طنزهای اجتماعی نیز دستی بر آتش دارد در این رابطه گفت: بیش از 300 بیت شعر طنز از من به چاپ رسیده که برخی از آنها در برنامههای رادیویی «گلبانگ ساحل» و «صبح جمعه مازندران» پخش شده است.
از میان این اشعار میتوان به شعر «جان مار»، «من شمالیمه»، مادر و شعر پدر اشاره کرد. فرنودی به عنوان نماینده و ناظر جشنواره فیلم رشد در استانهای مختلفی چون هرمزگان، کردستان، کرمان و تهران حضور داشت و داوری جشنواره دانشآموزی فیلم رشد در مازندران را نیز در کارنامه هنری خود دارد.
عادل فرنودی در خصوص فعالیتهای هنری خود تصریح کرد: از سال 1348 فعالیت خود در عرصه تئاتر را آغاز کردم و در سال 49 وارد رادیو شدم. آن زمان رادیوی مازندران یک کیلوواتی بود و مسافت بیشتر از 15 کیلومتر را پوشش نمیداد. روزی 3 ساعت در رادیو برنامه داشتیم و در شرایط محدودی کار میکردیم.
وی افزود: پس از انقلاب تئاتر را به صورت حرفهای با گروه نمایشی «محراب» ادامه دادم و امروز مفتخرم که میبینم تمام بچههای گروه محراب هر کدام گروه نمایشی مستقلی تشکیل دادهاند و به صورت حرفهای تئاتر را دنبال میکنند.
این پسشکسوت تئاتر اظهار کرد: سال 63 و در بحبوحه جنگ با همکاری سپاه به همراه تیمی به جبهه رفتیم و با اجرای نمایش «گنبد فلفلی» سعی میکردیم به رزمندگان روحیه بدهیم. در آن شرایط سخت نمایش «تماشاخانه شهر کجاست؟» از سوی گروه تئاتر ما به جشنواره استانی راه پیدا کرد و نمایشنامههای متعددی مثل «تولدی دیگر»، «سپیده مهر» و «سرود باران» روی صحنه رفت.
فرنودی به تاسیس گروه نمایشی «آبینه» در سال 1367 اشاره کرد و افزود: گروه نمایشی «آبینه» پایهگذار نمایشنامههای متعددی شد که بعدها در سریالهای صدا و سیمای مازندران نیز مورد استفاده قرار گرفت. بازی در سریالهای «سوزه گلام»، «زرافشون»، «نفس خاک» و پایتخت 2، 3 و 4 از جمله کارهایی بود که در عرصه تلویزیون طی سالهای اخیر داشتم.
او مشکلات مالی را مهمترین مانع پیشرفت و تعالی تئاتر مازندران برشمرد و افزود: هنرمندان تئاتر استان برای روی صحنه بردن نمایشنامههای خود هزینههای زیادی را متحمل میشوند و بعضا از جیب خود سرمایهگذاری میکنند تا بتوانند چراغ این هنر را روشن نگه دارند.
وی خاطرنشان کرد: تئاتر مازندران به دانش و آگاهی نیاز دارد و کسانی که در این رشته کار میکنند باید تحصیلات آکادمیک داشته باشند. دانش در کنار تجربه میتواند به کیفیتبخشی این رشته هنری کمک زیادی کند.
این هنرمند پیشکسوت که چندی است از بیماریهای گوارشی رنج میبرد و جراحی سنگینی را نیز پشت سر گذاشت، گفت: بیمه هنرمندان از مهمترین مطالبات این قشر مظلوم و رنج کشیده است. هنرمندان ما حمایت نمیشوند و در صورت بروز مشکلات معیشتی و بیماری به حال خود رها خواهند شد. من برای درمان بیماریام متحمل هزینههای سنگینی شدم که بیمه تنها بخش اندکی از این هزینهها را برگرداند.
فرنودی افزود: در دوران بیماری هیچ مدیری از من عیادت نکرد و هیچ کمکی از سوی نهادهای دولتی دریافت نکردم. اما امروز بسیار خوشحالم که پس از مدتها موفق به دیدار هنرمندان و همکاران قدیمی خودم شدم. هرچند که زبان از عهده سپاسگزاری این اقدام نوعدوستانه و ارزشمند برنمیآید.
بودجه نداریم
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در مراسم نکوداشت «عادل فرنودی» گفت: تجلیل از هنرمندان تجلیل از شخص نیست، تجلیل از جامعهای است که هنرمندان به آن تعلق دارند. جامعه بدون هنرمند جامعهای خشن، بیمحتوا و نامهربان خواهد بود. در جهانی که به سمت صلح و دوستی حرکت میکند هنرمندان سکانداران و سفیران اصلی صلح هستند.
احد جاودانی با اشاره به کنایه هنرمندان مبنی بر اوضاع بد مالی و نبود حمایت مادی مدیران فرهنگی اظهار کرد: در بودجه سال 97 کشور، سهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیار ناچیز است و از این میزان کمترین بودجه به بخش فرهنگی اختصاص یافته است که اداره کل فرهنگ و ارشاد مازندران باید با همین بضاعت اندک پاسخگوی همه هنرمندان باشد.
وی با تاکید بر اینکه حمایت و همکاری سایر نهادهای دولتی و غیر دولتی در ارتقاء هنر نقش تعیین کنندهای دارد، افزود: ما نیاز به تدوین قوانین حمایتی در جهت رشد و تعالی هنر داریم. نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی باید در معرض مشکلات هنرمندان و اقشار آسیبپذیر جامعه قرار بگیرند تا بتوانند برای رفع آنها و افزایش سهم وزارتخانه قوانین جامعتری تدوین کنند. بیمه هنرمندان یکی از مهمترین مسائلی است که اجرای آن به تعویق افتاده و آنگونه که باید در میان هنرمندان تعمیم نیافته است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران یادآور شد: در کشورهای توسعهیافته حوزه فرهنگ و هنر به عنوان یک حوزه درآمدزا بخش عمدهای از مشکلاتش را خودش حل میکند. اما متاسفانه این فرهنگ در جامعه ما نهادینه نشده است. به همین دلیل اجرای بسیاری از برنامهها و طرحهای فرهنگی و هنری با مشکل مواجه میشود.
مشکل در نگاه مسئولان به هنر است
رئیس انجمن هنرهای نمایشی مازندران نیز در این مراسم با بیان اینکه هنرمندان ما هیچ چیز نمیخواهند مگر اندکی توجه، گفت: اگرچه به زعم جامعه، هنرمندان ما در وضعیت اسفناک معیشتی به سر میبرند، اما میدانیم که آنها با مشکلات و کاستیهای زندگی خود عشقبازی میکنند و از این کاستیها فرصتی برای پدید آوردن آثار هنری بدیع میسازند.
میثم زندی ضمن انتقاد از نبود مدیریت درست در تصویب و واگذاری اعتبارات دولتی کمبود بودجههای فرهنگی در کشور را قصهای پرغصه دانست که در ادوار گذشته نیز بارها تکرار شد و افزود: مشکل ما کمبود اعتبارات فرهنگی نیست، بلکه نوع نگاه مسئولان به مقوله هنر است که در طول تاریخ کشور مشاهده شده است. چگونه است که برای برخی مؤسسات غیر دولتی بودجههای هنگفتی مصوب میشود، اما سهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کمترین حد ممکن میرسد؟
این کارگردان و منتقد تئاتر استان، نکوداشتها را محصول همت جمعی هنرمندان و نهادهای مدنی توصیف کرد و افزود: این نکوداشتها بهترین روش برای حفظ ارزشهای فرهنگی در هر جامعه هستند و مراسم نکوداشت یکی از بهترین اقدامات است. مردم ما در طول تاریخ نشان دادهاند که با حفظ آیینهای سنتی و باستانی گامهای بلندی در راستای تبیین و ترویج خردهفرهنگها برداشتند. ارزشهایی که اعتبارات کلان فرهنگی هم قادر به حفظ آنها نبود و این اراده تنها از میان آحاد مردمی و سمنهای غیر دولتی برمیخیزد.
هنرمند پیشکسوت تئاتر و تلویزیون مازندران هم در حاشیه این مراسم به همشهری گفت: متولد سال 1331 هستم و یلدای امسال 66 ساله شدم. از سال 56 که در آموزش و پرورش شهرستان بابل مشغول به کار شدم تا امروز که به عنوان کارشناس مسئول اداری و مالی از اداره کل آموزش و پرورش مازندران بازنشسته شدم، اندیشهای جز خدمت به دانشآموزان و جامعه فرهنگی در سر نداشتم. من عاشق کارم بودم و در شرایط سخت آن روزگار در روستاهای اطراف شهرستان بابل زمانی که پل ارتباطی بین روستا و مدارس شهری نبود دانشآموزان را بر دوش خود گذاشته، از رودخانه رد کرده و به کلاس میرساندم.
مهتاب مظفری سوادکوهی