استاندار برای اراده جمعی هنرمندان وقت بگذارد

دیروز یک اتفاق مهم برای تئاتر مازندران رقم خورد. بزرگترین و مجهزترین پلاتوی تئاتر شمال کشور دیروز در طبقه سوم مجتمع فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران با حضور استاندار مازندران، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعدادی از مدیران و مسئولان و هنرمندان استان به بهره‌برداری رسید. سالنی که به پیشنهاد محمد فضلی مدیر مجتمع فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد مبنی بر تغییر کاربری و تجهیز سالن طبقه سوم مجتمع به پلاتوی تخصصی تئاتر، از تیر امسال ساخت و تجهیز آن آغاز شد و بر خلاف بسیاری از پروژه‌های فرهنگی مازندران که معمولا سال‌ها ساخت‌شان طول می‌کشد، در کمتر از 6 ماه تکمیل شد. روز گذشته و در مراسم بهره‌برداری از این پلاتو، رئیس انجمن هنرهای نمایشی مازندران به نمایندگی از جامعه تئاتر استان نکاتی را به استاندار مازندران گفت که مورد توجه و حمایت بسیاری از هنرمندان حاضر در مراسم قرار گرفت. با میثم زندی در حاشیه این مراسم و در گوشه‌ای از مجهزترین پلاتوی تئاتر شمال کشور درباره رحف هایی که در حضور استاندار بیان کرد گفت‌وگو داشتیم:

 

بالاخره تئاتر مازندران هم دارای یک سالن تخصصی شد.

 

خوشحالیم که این اتفاق با پیگیری هنرمندان رخ داد. بهره‌برداری این سالن نمونه‌ای از وجود امکان گسترش زیرساخت‌های هنری در مازندران است که متاسفانه اتفاق نمی‌افتد.

 

یک نمونه که همین دیروز -یکشنبه- اتفاق افتاد!

 

درست است. از همه دوستانی که برای ساخت پلاتوی ساری هزینه کردند سپاسگزارم؛ در آینده دست‌کم قضاوت هنرمندان و نسل‌های بعد هنر مازندران و مرکز استان این خواهد بود که این اداره کل یکی از وظایف خودش را درست انجام داد. اما مسأله این است که ساخت این پلاتو دغدغه اداره کل نبود، بلکه دغدغه هنرمندان بود که «محمد فضلی» آن را پیگیری کرد. حتی چند بار به خاطر نداشتن پول پروژه متوقف شد. معتقدم این سالن ابتدا حاصل دغدغه و انگیزه «محمد فضلی» به عنوان یک هنرمند مازندرانی تئاتر است، نه کسی که کارمند اداره کل فرهنگ و ارشاد است. هنرمندی با این توانمندی می‌تواند در حد یک معاونت باشد و جایگاهش مسئولیت مجتمع نیست. می‌بینیم که در همین جایگاه هم کاری کرده که بسیاری از مدیران تا کنون انجام ندادند.

 

*یعنی او را عامل اصلی ساخت پلاتو می‌دانید؟

 

درست است که مدیرکل همراهی کرد؛ اما او ایده داد، مصرانه پیگیری کرد و به سرانجام رساند. با احترام به همه پیشکسوتان تئاتر استان که زمانی مسئولیتی به عهده داشتند و با این باور که امثال فضلی و من و هم‌نسل‌های من در ادامه راه پیشکسوتان قرار داریم، صراحتاً می‌گویم که فضلی در سال‌های اخیر زحمات ارزنده‌ای برای تئاتر استان کشید. رد پای او را فارغ از جناح‌بندی‌های رایج و مرسوم می‌توان در برگزاری جشنواره‌ها، شناسایی و معرفی استعدادهای تئاتر، ایجاد باور و رویکرد جدید در تئاتر مازندران و پرداختن به تئاتر مازندران در سراسر استان دید. بی‌اغراق مازندران در نگاهش از گلوگاه تا رامسر است. همواره به دنبال احیای حقوق هنرمندان تئاتر استان بود و هست. اگر پیگیری‌های او نبود و «علیرضا قنبری» به عنوان نماینده انجمن هنرهای نمایشی و چند هنرمند دیگر کنارش قرار نمی‌گرفتند، تردیدی نیست که اداره کل هم چنین پروژه‌ای را اجرا نمی‌کرد. در حالی‌که اجرای این طرح را اداره کل باید را پیشنهاد دهد. بنابراین می‌شود گفت که دغدغه‌ای وجود ندارد و ساخت این پلاتو حاصل خواست هنرمندان بود.

 

*یعنی به مدیرکل فرهنگ و ارشاد مازندران انتقاد دارید؟

 

نه. ما به عنوان یک انجمن صنفی حرف‌های‌مان را بارها با آقای جاودانی مطرح کردیم و ایشان هم در حد توان خود پیگیر شد و انجام داد. گاهی هم پیگیری را به مدیران زیردست واگذار کرد، اما آن‌ها پیگیری جزو اولویت‌شان نبود و کار را کنار گذاشتند. همین ندیده شدن پیشنهادها ما اسباب توسعه نیافتن زیرساخت‌های فرهنگی هنری مازندران را فراهم کرد.

من روی سخنم با استاندار است. چون بودجه حتی اگر کم باشد هم در ادارات فرهنگ و ارشاد و ادارات دیگر وجود دارد؛ اما برای تخصیص این بودجه و چگونگی پرداخت و سهم هنرها و به ویژه تئاتر اولویت‌بندی‌ها شخصی است. مثلا از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبلغی اندک مختص انجمن هنرهای نمایشی مازندران به اداره کل تحویل داده می‌شود، اما به بهانه‌های مختلف به حساب انجمن هنرهای نمایشی واریز نمی‌شود. در حالی‌که می‌بینیم برای برگزاری بیست‌ونهمین جشنواره تئاتر مازندران که مسئولیت برگزاری به عهده خود اداره کل بود، هزینه برگزاری با سرعت به حساب انجمن واریز شد. انجمن هم چون امسال مجری جشنواره نبود، بلافاصله مبلغ را به دبیر جشنواره تحویل داد. به هر حال جریان جشنواره تئاتر استانی را متعلق به خودمان می‌دانیم. اما اگر موارد قانونی وجود دارد و مانع پرداخت پول به حساب انجمن نمایش می‌شود چگونه مانع پرداخت پول جشنواره به حساب انجمن نمی‌شود؟ برای اعضای انجمن هنرهای نمایشی نفس تئاتر حرمت دارد. نمی‌خواهیم روبه‌روی تئاتر قرار بگیریم و سوءتفاهمی بین انجمن نمایش و هنرمندان تئاتر پیش بیاید. به هر حال از همه رفت‌و‌آمدهای ما باید تئاتر مازندران سود ببرد.

 

*از استاندار چه انتظاراتی برای حل این موضوع می‌شود داشت؟

 

استاندار عالی‌ترین مقام اجرایی استان است. چه کسی می‌تواند مدیران شهرستان‌ها را به سمت حمایت از فرهنگ و هنر هدایت کند؟ مثالی می‌زنم؛ ساری مرکز استان است و می‌گویند امکانات زیادی دارد. در 2 سال اخیر که به واسطه مسئولیتم بی‌واسطه ساری و امکاناتش را می‌بینم، معتقدم شهرهای دیگری داریم که امکانات و زیرساخت‌های فرهنگی هنری بیشتری نسبت به ساری و حتی بابل دارند. این وضعیت قابل حل شدن نیست؟ برخی شهرهای مازندران ظرفیت خوبی برای توسعه زیرساخت‌ها دارند، اما برنامه‌ای برای توسعه این زیرساخت‌ها دیده نمی‌شود. چه کسی باید شورای شهر و شهرداری را به این سمت سوق دهد تا با یک دیدگاه فرهنگی درست برای توسعه فرهنگ و هنر گام بردارند؟ حرف ما این است که وقتی در همه شهرهای استان مازندران نهادی مدنی به نام انجمن نمایش داریم، چرا نمی‌توانیم در سال یک بار با استاندار خودمان بنشینیم و بدون واسطه از تئاتر مازندران و مشکلاتش بگوییم؟ تا زمانی‌که استاندار به مدیران استانی اهمیت توسعه زیرساخت‌ها را ابلاغ نکند شاهد گسترش زیرساخت‌های اینچنینی نخواهیم بود.

 

معتقدید که برنامه‌ریزی‌های ادارات در این حوزه نتیجه‌بخش نیستند؟

 

دستگاه‌های اداری بنا به خواست خودشان کارهایی می‌کنند، اما این کارها کمکی به هنر و تئاتر نمی‌کند. سند چشم‌انداز توسعه چگونه می‌خواهد در حوزه فرهنگ و هنر اتفاق خوبی را رقم بزند وقتی حرف خود هنرمندان شنیده نشود؟ «اصغر فرهادی» محصول سند چشم‌انداز یا برنامه‌ریزی دولتی است؟ یا «نیما یوشیج» محصول برنامه‌ریزی دولت وقت بود؟ هرگز این‌طور نبود. دولت‌ها بدون کمک گرفتن از هنرمندان برنامه‌ریزی درستی نمی‌توانند داشته باشند. استاندار مازندران اگر می‌خواهد اثرگذار باشد باید برای اراده جمعی هنرمندان وقت بگذارد.

تعداد انجمن‌های صنفی هنری استان بیشتر از 10 انجمن نیست که در سال وقتی از استاندار برای شنیدن حرف‌ها بگیرد. ما مشکلات هنری خودمان را در سراسر استان می‌دانیم. ما می‌گوییم بودجه وجود دارد، اما مدیران شهرستانی نمی‌دانند کجا باید هزینه کنند. این استاندار است که باید دستور صادر کند. برای همین شاهد توسعه‌ زیرساختی در فرهنگ و هنر استان نیستیم، مگر این‌که مانند این پلاتو خود هنرمندان دست به کار شوند.

 

*به نظر شما با این راهکار می‌شود زیرساخت‌های فرهنگی هنری را گسترش داد؟

 

بله. ساخت یک پلاتوی مجهز با 100 میلیون تومان اعتبار در شهری مانند نوشهر که یک سرمایه‌گذار میلیاردها تومان برای پروژه‌ای تفریحی هزینه می‌کند محال نیست. اما این اتفاق زمانی می‌افتد که مسئولان شهرستان چنین خواسته‌ای را مطرح کنند. برای همین معتقدم استاندار باید در این زمینه ورود کند و به مدیران و مسئولان توجه به گسترش زیرساخت‌های هنری را گوشزد کند. برای همین می‌گویم که این موضوع در اولویت مسئولان ما نیست. همزمان با آغاز ساخت پلاتو در ساری، بهسازی سالن نوشهر نیز آغاز شد. اما 5 ماه است که کار بهسازی رها شده و هر بار هم به مدیرکل اعلام می‌کنیم ایشان پیگیر می‌شوند. باز هم اتفاقی نمی‌افتد، چون این موضوع در اولویت مدیران زیردست نیست.

 

*در چند سال اخیر چندین پلاتوی خصوصی در مازندران راه‌اندازی شد. نظرتان در مورد این پلاتوها چیست؟

 

یکی از بهترین اقداماتی است که برخی هنرمندان انجام دادند. اتفاقا انجمن هنرهای نمایشی ایران هم توجه ویژه‌ای به این تماشاخانه‌ها دارد. چند روز پی هم فراخوان دریافت اطلاعات تماشاخانه‌های خصوصی سراسر کشور برای ثبت در سالنامه تئاتر سال 97 را منتشر کرد. قرار است از این به بعد هر سال مبلغی هم برای حمایت از تماشاخانه‌های خصوصی در نظر گرفته شود. هرچند که زیاد نیست، اما این نگرش وجود دارد. طی رایزنی‌هایی که با اداره کل هنرهای نمایشی داشتم، قول کمک 40 میلیون تومانی برای اجرای فاز دوم تجهیز بلک‌باکس ساری را گرفتم که به زودی در اختیار انجمن قرار می‌گیرد. از هر پلاتویی که مجوز داشته باشد در حد توان حمایت می‌کنیم. اگر استاندار مقداری هسمو باشد، این حمایت‌ها افزایش خواهد یافت. امیدواریم روزی برسد که در هر شهر مازندران، دست‌کم یک پلاتوی مجهز داشته باشیم. این آرزو محال نیست.

 

اشکان جهان‌آرای